Jak zapewne kojarzycie, uwielbiam escape roomy, a moi uczniowie też je lubią. Kiedyś myślałam: stworzę jeden schemat escape roomu i będę tylko zmienić zadania na pasujące do danego zagadnienia, a układ, powiązania i szyfry będą stałe. Ale nie ma tak łatwo, bo uczniowie zapamiętują schematy, więc za każdym razem muszę wymyślać nowe sposoby na to, aby ukryć zadania.
Realia szkolne nie dają nam możliwości takiej, aby zbudować jedno pomieszczenie, gdzie ukryjemy zadania i polecimy całej klasie, liczącej nieraz 30 osób, aby rozwiązali escape room. Niestety w takiej sytuacji mielibyśmy scenę taką, gdzie kilka osób ciągle szuka czegoś, inni będą stali przy kłódkach i sejfach, próbując wpisać przypadkowe kombinacje, inni będą próbowali rozwiązać zagadki, a pozostali będą się nudzić. Także jedynym rozwiązaniem jest to, aby na lekcji w klasie podzielić uczniów w grupy i aby każda z nich miała swój escape room. I tu są dwie szkoły – każda grupa dąży do otwarcia sejfu/skrzynki albo każda grupa dostaje jedną liczbę do sejfu/skrzynki, więc aby otworzyć ją, muszą wszyscy wykonać swoje zadania (taka kooperacja grup).
Jak przygotować taki escape room? Jakich narzędzi użyć? Zebrałam kilka rad poniżej – może kogoś zainspiruje to do tego, aby spróbować swoich sił w tym, aby stworzyć tego typu zadanie.
1. Zastanów się nad tematem
2. Wypisz rzeczy (wiedzę), którą chcesz sprawdzić albo fakty, wokół których warto stworzyć zadania.
Przykładowo gdy tworzę escape room o Mikołaju Koperniku, wypisuję na kartce takie hasła, jak:
astronomia, prawo, medycyna, ekonomia, książki, miasta związane z Kopernikiem, osoby związane z astronomem. Do tych większych haseł wypisuję inne, aby już szukać rzeczy, o które mogę zapytać lub które pomogą zbudować mi zadania.
3. Pomyśl czy rozwiązując zadania uczestnicy muszą mieć jakąś wiedzę, czy zadania będą wynikać z tego, co znajdą w pomieszczeniu.
Pierwszą opcję warto wykorzystać w lekcji powtórzeniowej, ale gdy chcemy wprowadzić nowy temat, to można przygotować escape room, gdzie wskazówki i podpowiedzi uczestnicy znajdą w sali.
4. Określ cel finałowy escape roomu, czyli co ma być finałem, np. otwarcie sejfu i co tam będzie. Przykładowo król zgubił kod do sejfu, gdzie znajduje się jego korona albo został zgubiony traktat pokojowy.
5. Przemyśl narzędzia do tworzenia zadań escape roomowych. Poniżej kilka podpowiedzi, jak można stworzyć zadania:
a) puzzle – wydrukuj ilustrację z hasłem lub kodem i potnij karteczki (rada – warto też ją zalaminować, aby nie zniszczyła się po pierwszym użyciu), a następnie można je schować w różnych miejscach w sali;
alternatywa online to strona https://www.jigsawplanet.com/?lang=pl, gdzie można stworzyć puzzle online
b) szyfratory – jest dużo szyfrów, jak też można wymyślić własny szyfr; przykładowe szyfry:
– generator kilku szyfratorów: https://v2.cryptii.com/ (rada: warto zawsze sprawdzić czy dobrze generator zaszyfrował)
– Pigpena
– Cezara – tu warto wydrukować koła i je zalaminować, aby można było z nich korzystać przy różnych zadaniach na lekcji
Koła do wydrukowania: https://bobmckay.com/i-t-support-networking/security/caesar-cipher-wheel-printable-pdf/
https://howtoraiseahappygenius.com/tag/what-is-a-caesar-cipher/
– Alfabet Braille’a
generator: https://fontmeme.com/braille/
Tu można wykorzystać kartkę nie tylko z zamalowanymi kółkami, ale też kartkę, gdzie są podziurkowane te puste kółka. Można też każdą literę umieścić na osobnej kartce i kartki pochować w różnych miejscach. Albo przygotować jedną dużą kartkę z kółkami i w osobnym miejscu schować szablon, który nałożony na tę kartkę pozwoli otrzymać szyfr.
– Alfabet Morse’a
Można przygotować wiadomość zapisaną za pomocą kropek i kresek, ale również można to zapisać za pomocą koralików na sznurku.
c) krypteks – można mieć wersję metalową, ale można też zrobić taki krypteks w formie papierowej – na rulonie po papierze toaletowym można przygotować karteczki przypominające to, co jest w krypteksie, a na nich litery albo liczby; odpowiedni układ kół doprowadzić może do właściwego hasła
d) ultrafiolet – czasami warto ukryć coś, a dobrym sposobem na to jest użycie ultrafioletu;
e) zdrapka – można przygotować też zdrapkę; w tym celu na kartce zapisujemy słowo, naklejamy taśmę, a na niej rozprowadzamy mieszaninę farby akrylowej z płynem do naczyń i pozostawiamy do wyschnięcia
f) zadania online – w celu sprawdzenia wiedzy warto tworzyć zadania online; w tym celu można wykorzystać stronę learningapps albo genial.ly – te strony pozwalają wygenerować informację zwrotną, która będzie podpowiedzią do kolejnego zadania
g) kolorowanie kodu QR – aby kod QR nie był tak oczywisty, można za pomocą strony https://mal-den-code.de/ wygenerować kod, który należy pokolorować; wcześniej uczniowie zbierają informacje, jakie liczby należy pokolorować
h) kłódki i sejfy – to możliwość ukrycia podpowiedzi czy zadań albo finałowego rozwiązania; warto mieć kłódki, gdzie można zmienić kombinację; nie można zapomnieć też o tym, że można wykorzystać skrypt s’cape przygotowany do użycia w genial.ly, gdzie można przygotować sejf czy kłódkę; poniżej skrypt na sejf – wystarczy w wyznaczonym miejscu wpisać tylko właściwą kombinację, a następnie „otwarty sejf” nałożyć na ten zamknięty (wersja reusable: https://view.genial.ly/62d71ecc810853001864cb07/interactive-content-jak-zrobic-sejf )
W przypadku kłódek polecam takie, które są widoczne na zdjęciu (i to nie jest reklama)
i) tajna wiadomość w książce – można zastosować kod oparty na zasadzie „numer strony – numer wiersza – numer litery w wierszu”
j) zbudowana skrytka z klocków LEGO – coś, co mnie fascynuje od jakiegoś czasu, to skrytki zbudowane za pomocą klocków LEGO, a tu przykład jednej z nich: https://www.youtube.com/watch?v=KKGe3Lp3N7E&list=PLMbOVTHFIO5Iabt2ZuyvW6fkZ-2jkPJfx&index=1&t=75s
k) dobre „tło” – warto pomyśleć o tym, aby stworzyć rzeczy, które będą podpowiedzią do zadań; przykładowo można przygotować mapę z oznaczonymi różnymi kolorami państwami i uczniowie dostaną podpowiedź z nazwą koloru i będą musieli wpaść na to, że kolejna wskazówka lub zadanie znajduje się na mapie (bo na mapie w miejscu konkretnego państwa można zapisać coś znikopisem albo umieścić kod QR, albo zapisać jedną liczbę do sejfu)
l) liczenie rzeczy – można zrobić zadania na spostrzegawczość, czyli ukryć w sali jakieś rzeczy i ich liczba będzie podpowiedzią do jednej z liczb do sejfu/kłódki; a można też zrobić zadanie matematyczne, np. liczba żabek+liczba krasnali to trzecia liczba do sejfu
m) ukryte koperty – bardzo często lubię chować rzeczy w mojej sali tak, aby uniknąć zniszczeń, więc przyklejam koperty pod ławkami, pod biurkiem, pod parapetem
n) micro:bit, czyli technologia w escape roomie – micro:bit to płytka, gdzie możemy zakodować wyświetlane hasło. Użyłam w jednym escape roomie tego urządzenia w taki sposób, że rozdzieliłam micro:bit i baterię. Dopiero gdy uczniowie odnaleźli te dwie rzeczy, mogli je połączyć i odczytać wiadomość.
o)… i takie pomysły można mnożyć – warto rozejrzeć się po domu i pomyśleć, jak użyć coś, co mamy. Kiedyś pomyślałam, aby użyć dziecięcą zabawkę POP IT w taki sposób, że umieściłam na nim litery i liczby, a następnie wcisnęłam tylko niektóre pola. Uczniowie muszą znaleźć schemat, aby odczytać hasło. Naprawdę warto otworzyć oczy, a pomysły będą napływać.
6. Powiąż zadania między sobą, tzn. zbuduj powiązania między nimi; tu jest kilka szkół:
– I szkoła – jedno zadanie prowadzi do kolejnego, a to do następnego
– II szkoła – jedno zadanie daje jedną liczbę do sejfu, więc w praktyce musi mieć minimum tyle zadań, ile jest liczb do sejfu
Gdy ktoś zaczyna pracę nad pierwszym escape roomem, to proponuje zacząć od II szkoły, bo wtedy nie trzeba budować dużej liczby powiązań. A kiedy już nabierzemy wprawy, możemy spróbować wiązać zadania między sobą, czyli przykładowo zadanie 1 daje nam kod do kłódki, a w pudełku jest fragment kolejnego zadania; gdy wykonamy drugie zadanie, to otrzymujemy kod do krypteksu itd.
Warto zawsze pamiętać przy escape roomie o HISTORII. Zadania muszą tworzyć jakąś wspólną całość, czyli jeśli tworzymy escape room z wątkiem magii, to używajmy pojęć i rzeczy związanych z tym zagadnieniem.
7. Rozpisz zadania w tabeli – ja w taki sposób rozpisuję zadania według układu jak poniżej:
| GRUPA 1 | GRUPA 2 | GRUPA 3 | GRUPA 4 | |
| Wprowadzenie | ||||
| Zadanie 1 | ||||
| Rozwiązanie |
8. Przygotuj odpowiednie grafiki, zadania, sprzęt itd. – ja lubię rozpisać cały scenariusz, stworzyć osobny folder, aby za rok, gdy będę chciała wykorzystać scenariusz, nie zastanawiać się: „Co ja tak właściwie chciałam zrobić?”. Ponadto przygotowanie grafik, wydrukowanie, pogrupowanie, poszukanie sprzętu zajmuje trochę czasu i nie mogę sobie pozwolić na to, że jak wchodzę na lekcję czegoś mi zabrakło. Cały czas też ze sobą mam scenariusz i gdy uczniowie rozwiązują zadania, ja zerkam do mojej rozpiski i kontroluję sytuację.
9. I czas realizować escape room (a po nim zadbajcie o sprzęt, a zwłaszcza o to, aby wyzerować kody w kłódkach i w sejfie – z doświadczenia to mówię, bo straciłam tak dwie kłódki, gdyż nie pamiętam, jaki tam był kod).
Warto też wykorzystywać różne generatory – zbiór generatorów:
https://wakelet.com/wake/RTPsqcPeCB7ugozABXvbY
Mam nadzieję, że ten artykuł kogoś zainspiruje. Jeśli ktoś będzie potrzebował pomocy w tworzeniu escape roomu, chciałby podpytać, jak połączyć zadania lub jakie zadania stworzyć, to zapraszam do pisania na mail temat.edukacja@gmail.com